🌻દામ્પત્ય દર્પણ🌻 દામ્પત્યજીવનની સમસ્યાઓ સામે દર્પણ ધરતી લઘુવાર્તાઓની વિચાર શૃંખલા…વિચારવાર્તા – ૨ શીર્ષક: અહમ્નો ટકરાવ.- નિખિલ કિનારીવાળા, અમદાવાદ.

વિભૂતિ આજે સવારના પહોરમાં પાંચ વર્ષની વહાલસોયી દીકરી ક્ષમાને શાળાએ મૂકી પાછી આવી ઘરના રોજીંદા કામમાં વ્યસ્ત થઈ ગઈ. ગઈકાલથી કોણ જાણે કેમ પણ વિભૂતિ થોડી વ્યથિત જણાતી હતી. ગઈકાલે શાળાએથી આવતાવેંત જ માસૂમ ક્ષમાએ એને મૂંઝવી દેતો પ્રશ્ન કર્યો હતો. ‘મમ્મી, મારી શાળામાં પેરેન્ટ્સમીટમાં બીજા બધા બાળકોના પપ્પા અને મમ્મી બંને આવે છે,મારા પપ્પા કેમ નહીં આવે? મને મારા પપ્પા પણ મારી સાથે જોઈએ છે. આપણે સૌ બીજા બધાની જેમ સાથે રહેતાં હોઈએ તો કેટલું સારું?’ વિભૂતિ પાસે ક્ષમાના નિર્દોષ પ્રશ્નનો હાલ તો કોઈ જવાબ નહોતો. એ ક્ષમાની માસૂમ આંખોમાં જોતી મૌન રહી ગઈ.

વિભૂતિ ઊભી થઈ દર્પણ સામે જઈ ઊભી રહી પોતાની જાતને જ ટગર ટગર જોઈ રહી. માથાના વાળમાં એકાદ-બે સફેદ વાળ લટમાં આગળ નીકળી ડોકાઈ રહ્યા હતાં. ક્ષમાનો એકલા હાથે ઉછેર કરવામાં ઉંમરમાં વર્ષોની બાદબાકી કેટલી ઝડપથી થઇ રહી હતી એની ચાડી આ દર્પણ ખાઈ રહ્યું હતું. પરંતુ આ પરિસ્થિતિમાં મૂકાવાની પસંદગી તો તેની પોતાની જ હતી ને! ક્ષમાને આ દુનિયામાં લાવવાનો અને સીંગલ મધર બની તેનો ઉછેર કરવાનો કપરો નિર્ણય પણ તેણે જ લીધો હતો. પોતાના માતૃત્વ અને આત્મસન્માનને પ્રાધાન્ય આપ્યું હતું. મન વિચારોની ચકડોળે ચડ્યું અને વિભૂતિ તેના ભૂતકાળમાં સરી પડી.

લગભગ ૧૦ વર્ષ પહેલાં વિભૂતિ અને વિનયના પ્રેમલગ્ન થયા હતાં. બંને એકબીજાને અનહદ પ્રેમ કરતા હતા. વિભૂતી સ્વભાવે ખૂબ જ તેજ, આખાબોલી અને વાચાળ યુવતી હતી. તે પોતાની કારકિર્દી માટે ખૂબ સભાન હતી. વિનય ખૂબ જ હોંશિયાર, લાગણીશીલ અને કુટુંબપ્રેમી વ્યક્તિ હતો. વિનય એકનો એક પુત્ર હોવાથી માતા-પિતા સાથે એક ગજબનું જોડાણ હતું. માતા-પિતાનો આદર અને સન્માન તેના માટે સૌથી વધુ પ્રાથમિકતા ધરાવતું હતું. માતા અનસુયાબેન જૂની વિચારસરણીવાળા વ્યક્તિ હતા. વિનયના લગ્ન તેમને પોતાની જ્ઞાતિમાં કરાવવા હતા. પરંતુ વિનય તેના નિર્ણયમાં મક્કમ હતો. છેવટે અનસુયાબેન કમને વિનય અને વિભૂતિના લગ્ન માટે રાજી થયા. પરંતુ વિભૂતિને તેઓ મનથી પોતાના ઘરની વહુ તરીકે સ્વીકારી શક્યા નહોતા.

લગ્ન બાદ વિનય પોતાની કારકિર્દીમાં અતિશય વ્યસ્ત રહેવા લાગ્યો. વિભૂતિ ત્રણ વર્ષના લાંબા સમયગાળા બાદ પણ અનસૂયાબેનના દિલમાં અને વિનયના ઘરમાં તેનું સ્થાન બનાવી શકી નહીં. આમાં થોડો-ઘણો વાંક વિનયનો પણ હતો. વિભૂતિનો ઉગ્ર સ્વભાવ તે જાણતો હતો. પરંતુ સમયના અભાવે અને માતા-પિતા પ્રત્યેના તેના અપાર પ્રેમને કારણે વિનય ક્યારેય વિભૂતિ અને અનસુયાબેનના સંબંધોમાં મધ્યસ્થી કરતો નહીં. તે હંમેશા માતાનો પક્ષ લઇ વિભૂતિને શાંત થવા કહેતો અને પોતાની માતાના સ્વભાવ સાથે તાલ મેળવીને શાંતિથી રહેવા માટે સમજાવતો. વિભૂતિનું વિનયને કહેવું હતું કે તે ક્યારેય અન્યાય સહન નહીં કરે. તેની પત્ની હોવાના નાતે ક્યારેક તો તેણે તેનો પક્ષ લેવો જોઇએ. નાની નાની બાબતોમાં સમસ્યાઓ સર્જાવા લાગી. અવારનવાર વિભૂતિ અને અનસુયાબેન વચ્ચે ઉગ્ર બોલાચાલી થવા લાગી. ઘરમાં કંકાસ વધવા લાગ્યો અને પરિસ્થિતિ કાબૂ બહાર થતી ગઈ. વિનય પત્ની અને માતા વચ્ચે પીસાઈને રહી જતો. વિભૂતિએ વિનયને જુદા રહેવા માટે દબાણ કર્યું. કોઈપણ સંજોગોમાં માતા પિતાને એકલા મૂકી જુદા રહેવા જવાનું તેને મંજૂર નહોતું. માતા-પિતા અને વિભૂતિ એ બેમાંથી તેણે માતા-પિતાને પસંદ કર્યા.

વિભૂતિને સારા દિવસો રહેવાની શરૂઆત હતી. જીદમાં પેટમાં નાનો ગર્ભ લઈને તે પોતાના માતા-પિતાને ત્યાં કાયમ માટે રહેવા જતી રહી. વિનયે પણ વિભૂતિનો અહમ્ નહીં પોશીને એમ માનીને જવા દીધી કે થોડા સમયમાં ગુસ્સો ઉતરી જતાં તેની સાન ઠેકાણે આવી જશે અને તે પાછી આવી જશે. વિભૂતિ એમ માનતી હતી કે વિનય તેને મનાવવા આવશે અને પોતાનું બાળક આવવાનું છે ત્યારે તો ખાસ તેને એકલી નહીં છોડે, પરંતુ આમાંથી કંઈ ન બન્યું. આવામાં તેમના જીવનમાં નાનકડી પરી ક્ષમાનું આગમન થયું. માતા-પિતાની સમજાવટ પણ કામ ન લાગી. વિનય અને વિભૂતિના અહમ્ એટલા ટકરાયા કે બંને એકબીજાથી દૂર થઈ ગયાં. હા, વિનય અને વિભૂતિ દૂર રહીને પણ એકબીજાના સંપર્કમાં રહેવા સતત કોશિષ કરતાં અને અવારનવાર મળતાં. ક્ષમા તેમને જોડતી એક મજબૂત કડી હતી. પરંતુ વિભૂતિનો અહમ્ અને વિનયનો કુટુંબપ્રેમ એકબીજાને માફ કરી શકતો નહોતો. લાગણીઓ હજુ પણ અકબંધ હતી પરંતુ સંબંધોની ખાઈ વધતી જ ગઈ. તેમાં પણ વિભૂતિએ ક્ષમા ત્રણ વર્ષની થતાં પોતાની કારકિર્દી માટે જાણીને વિનયથી દૂર બીજા શહેર મુંબઇમાં રહેવા જવાનું પસંદ કર્યું જેથી વિનયના કુટુંબથી દૂર રહી શકે.

સમય વીતતો ગયો. વિનય અને વિભૂતિ બંને પોતપોતાની કારકિર્દીમાં ઘણા સારા મુકામે પહોંચી ગયા હતા. આ તરફ ક્ષમા મોટી થવા લાગી સાથે તેના મનમાં અનેક પ્રશ્નો ઉદભવવા લાગ્યા. આ તબક્કે વિનયને પોતાની જિંદગીમાં પત્ની વિભૂતિ અને દીકરી ક્ષમાની હાજરીની ખોટ સાલતી હતી અને વિભૂતિને વિનયની. વિભૂતિ એક અતિગર્વિષ્ઠ અને સ્વમાની સ્ત્રી હતી. ક્ષમાની પૂરતી કાળજી લેતી અને તેને કોઈ વાતે ઓછું ન આવે તેનું ખાસ ધ્યાન રાખતી. પરંતુ ક્ષમાના હૃદયમાં તે તેના પિતાની જગ્યા લઈ શકતી નહોતી. વિભૂતિના મનમાં સતત વિચારોનું ઘમસાણ ચાલી રહ્યું હતું.

એક દિવસ અચાનક વિનયને વિભૂતિનો ફોન આવ્યો. ઢીલા અવાજે વિનયને કહ્યું,”તું ઝડપથી અહીં આવી જા. આપણી ક્ષમા ખૂબ બીમાર છે. ગંભીર રીતે ડેન્ગ્યુના તાવે ભરડો લીધો છે. ઊંઘમાં પણ તે પપ્પા, પપ્પાનું રટણ કરે છે. ક્ષમાને હું આવી હાલતમાં જોઈ શકતી નથી. મને તારી જરૂર છે. વિનય વિભૂતિ સાથે વાત કરીને તાત્કાલિક ફ્લાઇટથી મુંબઈ પહોંચી ગયો. બધા મતભેદ ભૂલી જઈને બંને ક્ષમાની સુશ્રુષામાં લાગી ગયા. તબીબી સારવારની સાથે સાચે જ માતા-પિતા બંનેની સતત હાજરીથી ક્ષમાની તબિયતમાં જાદુઈ સુધારો થવા લાગ્યો. ડોક્ટર્સ પણ અચંબામાં પડી ગયા અને ક્ષમા ફરીથી સ્વસ્થ થવા લાગી.

બીજા દિવસે વિનય પાછો જવાનો હતો. રાત્રે વિનય અને વિભૂતિ બંને સુતેલી ક્ષમા પાસે બેઠા હતા. ઊંઘમાં ક્ષમાએ પોતાના બંને હાથમાં વિનય અને વિભૂતિની આંગળી પકડી રાખી હતી, જાણે કહેવા માગતી હોય કે, મારા પપ્પા-મમ્મી મારી સાથે જ રહેશે. વિનય અને વિભૂતિ એકબીજાની આંખોમાં જોઈ રહ્યા. બંનેને એવું લાગ્યું કે હવે નિર્ણય લેવાની ક્ષણો આવી ગઈ છે. આજ સુધી પરસ્પર જીદમાં ઘણી બધી ભૂલો કરી અને તે ભૂલોના પરિણામ સ્વરૂપ તેમની દીકરી ક્ષમાને તેમનાથી દૂર રાખી એક ગંભીર અપરાધ કર્યો છે. હવે અહમ્ ના ટકરાવને ભૂલી જઈ કંઈક એવું વિચારવાનો સમય આવી ગયો છે જેનાથી ક્ષમાના ચહેરા પર કાયમનું સ્મિત આવે. જોકે હકીકત પણ એ હતી કે અલગ રહીને તેઓ બંને પણ ક્યાં ખુશ હતા? ઉંમરના કિંમતી વર્ષો ગુમાવી ચૂક્યા હતાં.

આજે વિભૂતિ અને વિનય બંનેએ ખુલ્લા દિલે એકબીજા સાથે એક લાંબો સંવાદ સાધ્યો. બંનેએ મોકળા મને મનમાં ક્ષોભ વગર પોતપોતાની ભૂલોની કબુલાત કરી અને નક્કી કર્યું કે, અહમ્ ને ઓગાળીશું અને ગુંચવાયેલી દરેક સમસ્યાને હવે ભેગાં મળી સુલઝાવીશું. આંખમાંથી વહેતા દડદડ આંસુઓ સાથે વિભૂતિ વિનયને ભેટી પડી. ક્ષમા તેમનો પ્રેમ સંબંધ પુનર્જીવિત કરવામાં સેતુ બની. લાગણીઓના બંધ તૂટી ગયા. સુકાયેલું પ્રેમનું બીજ ફરીથી અંકુરિત થયું. વિનય અને વિભૂતિ બંને ફરી એક વખત પરસ્પરના પ્રેમના વહેણમાં તણાવા લાગ્યા. હવે ફરી ક્યારેય જુદા નહીં થવાના કોલ અપાયા. વિભૂતિએ વિનયના ઘરે પાછા ફરવાનો નિર્ણય લીધો અને કુટુંબમાં સમજદારીપૂર્વક હળી મળીને રહેવાનું વચન આપ્યું. વિનયે વિભૂતિને બાથમાં લઇ તેના કપાળ પર એક હળવું ચુંબન કર્યું અને કોઈપણ પરિસ્થિતિમાં તેનો સાથ નહીં છોડવાનું વચન આપ્યું.

બીજા દિવસે વિનય અને વિભૂતિએ ભેગા મળીને જ્યારે પોતાનો સાથે રહેવાનો નિર્ણય ક્ષમાને જણાવ્યો ત્યારે નાનકડી ક્ષમાના આનંદનો પાર ન રહ્યો. દોડતી આવીને મમ્મીને ભેટી પડી અને પપ્પાના ખોળામાં જઈને બેસી ગઈ. દામ્પત્યજીવનની ડગમગ થતી નાવ દિશા બદલી સ્થિરતા સાથે આગળ વધવા લાગી. વિનય અને વિભૂતિના સુખી સંસારનો બીજો અધ્યાય ફરી શરૂ થયો.

પરિકલ્પના:

– નિખિલ કિનારીવાળા, અમદાવાદ